Jaki multitool wybrać w góry? Najlepsze narzędzia wielofunkcyjne dostępne na rynku

O tym, jak ważne jest przygotowanie do wędrówki, wie chyba każdy. Jednak co zrobić, gdy nagle okaże się, że musimy przykręcić śrubkę, przyciąć linkę czy też ścisnąć ze sobą mocniej dwa elementy za pomocą kombinerek? Czy naprawdę trzeba w tym celu nosić ze sobą całą skrzynkę z narzędziami? Może dostępne jest jedno urządzenie, pozwalające rozwiązać wszystkie opisane wyzwania, jednocześnie mieszczące się w kieszeni plecaka? Multitoole, gdyż to o nich będzie ten artykuł, oferują pomoc w codziennych zmaganiach z drobnymi pracami remontowymi, sprawdzą się również podczas wielodniowej wędrówki.

Czym jest multitool – narzędzie wielofunkcyjne?

Każdy, kto zna język angielski, od razu może domyślić się, czym jest multitool, jednak dla niewtajemniczonych pozwolimy sobie na kilka słów wyjaśnienia. Narzędzie wielofunkcyjne, gdyż to o nim mowa, sprawdzi się w najróżniejszych sytuacjach – podczas wyjazdu pod namiot, wypadu na rower, przy codziennym majsterkowaniu, a nawet podczas prac domowych. Z tego względu jest zaliczane do wyposażenia EDC, czyli „everyday carry”, w wolnym tłumaczeniu – ekwipunek dźwigany codziennie.

Można pomyśleć, że podobną funkcję pełni scyzoryk – jednak występują pomiędzy nimi drobne różnice. O ile ten drugi zwykle ma szereg różnych końcówek wysuwanych wprost z „trzonu”, to konstrukcja multitoola opiera się na kombinerkach (rzadziej nożyczkach), a w ich wnętrzu po bokach umieszczono liczne końcówki. Dzięki swojej budowie multitool może być wyposażony w narzędzia, których nie znajdzie się w klasycznym scyzoryku.

O tym, że multitoole to naprawdę wielofunkcyjne przyrządy, świadczy fakt korzystania z nich przez ludzi wykonujących najróżniejsze zawody – elektryków, pracowników warsztatów samochodowych, serwisantów w salonach rowerowych (dostępne są specjalistyczne multitoole dla kierowców czy rowerzystów), pracowników służb mundurowych. Nie zmienia to faktu, że narzędzia wielofunkcyjne z każdym rokiem zdobywają coraz większą grupę miłośników również wśród amatorów oraz miłośników aktywnego wypoczynku – rowerzystów, kierowców, podróżników.

Czym wyróżnia się dobry multitool?

Dobry multitool z pewnością można poznać po kilku szczegółach, poniżej postaramy się zaprezentować najważniejsze z nich:

• Marka – na rynku króluje kilka marek produkujących multitoole. Wiodącą firmą jest amerykański Leatherman, nie można również zapomnieć o Victorinoxie. Dobre jakościowo narzędzia wielofunkcyjne dostarcza Gerber, słynący ze współpracy z Bear Gryllsem. Jeśli chodzi o multitoole „mniejszego formatu”, to warto wskazać firmę NiteIze;
• Cena – zapewne nikogo nie zdziwi fakt, że im droższy produkt, tym lepsza jakość jego wykonania. W przypadku najbardziej rozpoznawalnych multitooli marki Leatherman cena tych „uniwersalnych” zaczyna się od 300 złotych, podobnie jest z narzędziami wielofunkcyjnymi Gerber. Wybierając produkt brandu Victorinox, trzeba liczyć się z wydatkiem około 600 złotych. Można oczywiście kupić narzędzia wielofunkcyjne za parędziesiąt złotych, jednak ich żywotność prawdopodobnie będzie znacznie krótsza;
• Materiał – dobry multitool jest wykonany z wysokiej jakości materiałów. Bardziej zaawansowane modele mają rękojeść ze stopu tytanu, z kolei narzędzia produkuje się ze stali nierdzewnej (np. stal nierdzewna z oznaczenem 420 czy stal nierdzewna S30V), dobranej odpowiednio do ich przeznaczenia;
• Gwarancja – niektóre firmy udzielają na swoje produkty gwarancji wykraczającej poza 2-letni okres, typowy dla większości produktów. W przypadku marki Leatherman użytkownik może liczyć na 25-letnią gwarancję, z kolei Vixtorinox zapewnia dożywotnią gwarancję na produkty, rzekomo respektowaną nawet bez dowodu zakupu;
• Liczba narzędzi – nie jest to wyznacznik, którym trzeba się kierować w pierwszej kolejności, gdyż znaczenie ma również to, w jakich warunkach będzie używany dany multitool. Jednak trzeba być świadomym, że dobrze dobrany multitool powinien dawać duże spektrum możliwości, by pozwolić jego użytkownikowi być w miarę niezależnym podczas pracy;
• Rozmiar – ponownie znaczenie ma to, gdzie multitool będzie używany. Jedni ludzie potrzebują „breloka” do kluczy, który w razie czego ułatwi dokręcenie poluzowanej śrubki, inni wolą nosić przy sobie narzędzie wielofunkcyjne pozwalające poczuć się niczym MacGyver;
• Dodatki – niektóre marki oferują multitoole z grawerem wskazanym przez użytkownika. Dzięki takiemu rozwiązaniu można stworzyć naprawdę wspaniały prezent dla bliskiej osoby, jednocześnie przydający się w niejednej sytuacji!

Czytaj także:

• Jak zachowywać się w lesie i w górach? Savoir-vivre na łonie natury
• Najciekawsze trasy turystyczne w Polsce: Top 10 średniodystansowych szlaków turystycznych
• Wyprawa w góry – 6 gadżetów niezbędnych w górach – akcesoria outdoorowe
• Co trzeba wiedzieć o biwakowaniu w górach pod namiotem? Praktyka, teoria i podstawowe wyposażenie

Jakie funkcje powinien oferować multitool?

Wśród najważniejszych narzędzi, które powinien mieć dobry multittool, można wymienić:

• kombinerki;
• przecinak do drutu;
• przyrząd do zdejmowania izolacji;
• ostrze gładkie;
• ostrze ząbkowane;
• piłę do drewna;
• hak tnący;
• nożyczki;
• miarkę lub linijkę calową/centymetrową;
• otwieracz do puszek;
• otwieracz do kapsli;
• pilnik do metalu i/lub drewna;
• pilnik do paznokci;
• śrubokręt płaski (różne rozmiary);
• śrubokręt krzyżak (różne rozmiary);
• gniazdo na wymienne bity;
• klucz płaski;
• ostrze do noża;
• krzesiwo;
• pęsetę;
• kółko do zawieszenia;
• klips do noszenia.

Tu ponownie nasuwa się pytanie, czy na pewno scyzoryk i multitool nie są tym samym? Są przecież scyzoryki, które w jednym elemencie mieszczą gros narzędzi? Moim zdaniem odpowiedź pozostaje niejednoznaczna, ponieważ granica pomiędzy sprzętami lubi się zacierać. Można założyć, że w przypadku scyzoryka, oferującego liczne narzędzia, które pomogą w niejednej sytuacji, takie założenie będzie poprawne. Generalnie jednak dla porządku przyjmuje się, że scyzoryki i multitoole to dwie osobne kategorie, co znacznie ułatwia kategoryzację ze względu na zapotrzebowanie użytkowników.

Czy w górach warto mieć ze sobą multitool?

Po lekturze powyższej części artykułu zapewne część osób zastanawia się, czy warto kupić narzędzie wielofunkcyjne, a jeśli tak, to który multitool jest najlepszy. Jak to często bywa przy właściwym doradztwie sprzętowym, odpowiedź na to pytanie jest niejednoznaczna, wszystko zależy od długości wyjazdu, dostępu do cywilizacji, czy też sposobu podróżowania.

Na sporadyczne wędrówki można wybrać multitool, jednak raczej nie będzie okazji, by w pełni skorzystać z jego funkcji. Podczas kilkugodzinnego spaceru jedyne, co może być na pewno przydatne, to nóż do przecięcia czegoś, czy posmarowania kanapki. Dlatego też na jednodniowe wypady polecamy noże turystyczne, czy ewentualnie scyzoryki.

Inaczej wygląda sytuacja podczas kilkudniowej wędrówki, jednak z dostępem do cywilizacji. Wtedy turysta musi trochę bardziej polegać na sobie, jednak nadal ma świadomość bliskości miasta, technologii. Niemniej z pewnością przydatny będzie pilnik do paznokci, pęseta, czy po prostu otwieracz do konserw. Jest to ten rodzaj wędrówki, gdy można się zastanowić nad multitoolem w bardziej podstawowej wersji, ewentualnie nad scyzorykiem.

Wobec tego, kiedy najlepiej sprawdzi się narzędzie wielofunkcyjne? Multitool jest idealnym rozwiązaniem dla wszystkich majsterkowiczów, czy osób lubiących niezależność podczas wyjazdów w teren. Drobne prace przy rowerze? Usterka przy namiocie? A może po prostu chęć przycięcia przeszkadzającej gałęzi lub dokręcenia poluzowanej nakrętki? Właśnie w takich sytuacjach sprawdzi się narzędzie wielofunkcyjne, ratując niejeden wypad w nieznane. Gdy wędrujesz z daleka od cywilizacji i nie możesz sobie pozwolić na ryzyko przerwania wyprawy z powodu usterki, którą mógłbyś naprawić, mając przy sobie podstawowe narzędzia – wtedy właśnie warto zastanowić się nad spakowaniem do plecaka multitoola.

Specjalistyczne narzędzia wielofunkcyjne czyli niekonwencjonalne multitoole

Trzeba wiedzieć, że nie każde narzędzie wielofunkcyjne ma kształt kombinerek, można tutaj również wskazać wiele „niezwykłych” narzędzi wielofunkcyjnych. Poniżej wskazujemy przykładowe z nich, warto jednak mieć na uwadze, że lista jest otwarta:

• Multitool ratunkowy – jedno z najbardziej specjalistycznych narzędzi wielofunkcyjnych dostępnych na rynku. Zamiast kombinerek ma nożyczki do cięcia materiału, poza tym producent wyposażył go w zbijak do szyb, przecinak do pasów, przecinak do pierścionków oraz klucz do butli z tlenem. Szacunek za pomysł dla marki Leatherman!;
• Multitool karta – tak naprawdę trudno tutaj wskazać zbiór jednakowych cech, gdyż każda karta znacznie się różni od pozostałych. Można jednak wymienić ostrze, mini łom, otwieracz do puszek, otwieracz do butelek, klucz, miarkę, zaczep na linkę, śrubokręt, klucz płaski, uchwyt do bitów. Multitool karta dzięki swojemu kształtowi zmieści się do portfela czy kieszeni;
• Multitool brelok – nawet niepozorny brelok o długości kilku centymetrów może mieć w sobie kilka kluczy, śrubokrętów, otwieracz do butelek czy puszek. Nie jest to oczywiście narzędzie, które pomoże w trudniejszej sytuacji, jednak multitool brelok dobrze sprawdzi się w codziennych, przewidywalnych sytuacjach;
• Karabinki – zestaw narzędzi jest zbliżony do zaprezentowanego w powyższym punkcie;
• Multitool bransoleta – urządzenie, które docenią zwłaszcza majsterkowicze poszukujący kluczy czy śrubokrętów – więcej o tym modelu w dalszej części tekstu;
• Toporek – tak jest, ktoś stworzył narzędzie wielofunkcyjne w kształcie toporka, który na dodatek można powiesić na szyi! Poza ostrzem ma również otwieracz do butelek, mały łom, młotek, śrubokręt i uchwyt do bitów;
• Multitool w kształcie długopisu – pomimo niepozornego wyglądu, ma w środku kilka różnych bitów, więc może się okazać narzędziem wielofunkcyjnym idealnym na prezent dla miłośnika majsterkowania;
• Scyzoryk – jeśli już wymieniamy najróżniejsze modele multitooli, to nie sposób pominąć „klasycznego” scyzoryka. Na rynku dostępny jest szeroki wybór modeli różniących się rodzajem i ilością końcówek, wielkością, materiałem obudowy, co z pewnością wpływa na ich popularność na całym świecie;
• Multitool specjalistyczny – dostępne są również multitoole dla kierowców czy rowerzystów! Wśród końcówek można znaleźć np. klucze do szprych, skuwacz do łańcuchów, imbusy, czy klucz nasadkowy.

Ranking multitooli

Tym, co lubi większość osób czytających poradniki, to najróżniejsze zestawienia, rankingi, poradniki sugerujące „który model jest najlepszy”. Trzeba jednak wiedzieć, że w przypadku multitooli trudno wskazać bardziej lub mniej przydatne modele. Kwestią problematyczną jest bowiem to, czego tak naprawdę potrzebuje użytkownik w dalej chwili, jakie narzędzie wielofunkcyjne okaże się dla niego najlepsze. Poniższe zestawienie to zbiór wysokich jakościowo multitooli pełnych ciekawych rozwiązań:

• Leatherman: Surge, Rebar, Sidekick – to przykładowe z narzędzi rozpoznawalnej amerykańskiej marki. Począwszy od pierwszego, będącego najbardziej rozwiniętą wersją, użytkownik otrzymuje kombinerki, a także najróżniejszych rodzajów rozmiarów ostrza, śrubokręty, pilniki czy otwieracze;
• Leataherman Tread – kolejne urządzenie wspomnianej powyżej marki. Tym razem amerykański brand stworzył multitool bransoletę, którą można zabrać (według deklaracji producenta) na pokład samolotu. Każde z kolejnych ogniw zawiera w sobie kombinacje następujących końcówek: śrubokręty płaskie, śrubokręty krzyżakowe, śrubokręty hex, śrubokręty square, klucze płaskie, zbijak do szyb, przecinak, a także... końcówkę do wyjmowania kart SIM;
• Leatherman Skeletool – ostatni model amerykańskiego producenta w tym zestawieniu. O jego popularności decyduje rozmiar – może posłużyć jako brelok do kluczy, a jednocześnie nadal pozostaje świetnym narzędziem wielofunkcyjnym z kombinerkami, ostrzem, przecinakiem do drutu czy otwieraczem do butelek.

• Multitoole NiteIze – marka słynąca z dobrych jakościowo produktów. Tym, co ją wyróżnia to produkowane karabinki do kluczy, będące tak naprawdę micro-toolami. Pomimo swoich rozmiarów, są wyposażone np. w przecinaki do otwierania kartonów, otwieracze do butelek, śrubokręty, czy klucze płaskie – a to wszystko raptem za parędziesiąt złotych;

• Multitoole Victorinox – marka rozpoznawalna przede wszystkim za sprawą scyzoryków oraz noży, jednak trzeba mieć świadomość, że tworzy również multitoole. Jak to ma miejsce w przypadku pierwszej firmy, również tutaj użytkownik otrzymuje urządzenie wielofunkcyjne wysokiej jakości, które może uratować niejeden wypad w dzikie ostępy – końcówki w multitoolu są podobne do tych w narzędziach wielofunkcyjnych Leatherman;

• Multitoole Gerber – ostatnia marka w zestawieniu, dostarczająca rozwiązania dedykowane miłośnikom surwiwalu. Wybierając modele tej firmy, warto zwrócić uwagę na to, czy pojawia się przy nich nazwisko wspomnianego na początku tekstu specjalisty od surwiwalu, Beara Gryllsa, gdyż poza linią „pro” dostępne są również tańsze modele.